Italiaanse tomatensoep met ballen

Italiano. De eerste momenten van ons expatbestaan dat ik deze passievolle taal hoor, vormt het één grote, gepureerde brij in mijn hoofd waarbij ik alle afzonderlijke woorden niet uit elkaar kan houden. Alle woorden smelten aan elkaar als een goed gehomogeniseerde rode tomatensoep. Op die momenten ben ik blij als ik wat ingrediënten herken uit het Spaans: de soep wordt gevuld met stevige, smaakvolle ballen. Maar Italiaanse tomatensoep bevat meer smaken dan alleen tomaat en gehaktballen. En ik wil niet in ‘Espagnano’ (Spaans-Italiaans) blijven hangen.

Dus zodra ik hier het management opgestart heb, schrijf ik me in voor een beginnerscursus Italiaans. Op papier is de cursus vol, maar ik neem met twee andere nieuwelingen de vrijheid en betreed met — Nederlandse? — brutaliteit het lokaal. Samen met mijn – op dat moment – jongste muppet. ‘Can he stay in class?’ vraag ik. Daarop vraagt de cabareteske docent hem: ‘Come ti chiami?’ Als ik zoonlief influister: ‘Hoe heet jij?’ en hij antwoordt met zijn naam, blijkt dat alle reden die hij nodig heeft om te mogen blijven. Mijn muppet speelt op de grond met de meegebrachte auto’s, klimt af en toe op mijn schoot om mee te luisteren naar de docent, schrijft op lijntjespapier nep-Italiaans en zegt kinderlijk onbevangen hardop na wat er gezegd wordt in de les. Qua uitspraak kunnen we nog wat van hem leren!

Naast de les is er genoeg mogelijkheid om de taal in de praktijk te oefenen. Bij de plaatselijke groenteboer koop ik finocchio, een grote knol stevige, anijsachtige venkel. In zijn seizoen is deze zo ongelooflijk smaakvol, een genot! Mijn muppet maakt huppelend naar huis een mantra van het woord: ‘Finocchio, finocchio, finocchio…’ Eenmaal thuis ben ik ervan overtuigd dat hij weet dat finocchio venkel betekent. Totdat hij me doodleuk vraagt: ‘Mama, wat is dat eigenlijk, finocchio?’ Blijkt later dat dit ook als scheldwoord voor homo’s gebruikt wordt. Ik neem aan dat de bambini minnende Italianen het mijn driejarige muppet vergeven dat hij dat liep te scanderen over straat. En anders bied ik via deze weg nog even publiekelijk mijn excuses aan. O, dit kunnen ze niet lezen. Prego, Google translate.

Bij de supermarkt vraagt een mevrouw in de rij bij de kassa om caramella. Zoonlief loopt dit eindeloos en met een perfect Italiaanse uitspraak te herhalen. Hij wordt niet belemmerd door associaties en uitspraken van vergelijkbare woorden in andere talen. Lekker zoet mantra wel: ‘Caramella, caramella, caramella.’

Hoe meer ik de taal begin te beheersen doordat theorie en praktijk vertrouwder worden, hoe meer ingrediënten ik proef in mijn Italiaanse soep: de zoete wortel, de vermicelli, de tranentrekkende ui, de uitgesproken knoflook en oregano, de pittige peper en het vleugje paprikapoeder. Op het niveau van Peppa Pig (https://www.youtube.com/watch?v=_uEifLtruu8 Peppa Pig – Vancanze al sole) kan ik dan alles verstaan, maar ik spreek dit niveau voor de geboorte van de derde muppet nog niet.

Na de zomervakantie gaat zoonlief niet meer wekelijks mee naar de cursus Italiaans, maar dagelijks naar de crèche. Zijn ultieme praktijkomgeving, want Italiaans is daar de voertaal! De eerste twee weken zegt hij daar geen woord, maar als ik hem op kom halen, staat hij te stuiterballen van enthousiasme en zit vol verhalen. Een paar weken later hoor ik de eerste vloeiende Italiaanse zin van hem tegen onze minimuppet: ‘Che cosa c’è, piccolino?’ Hij staat over de wipper gebogen en vraagt zich met bezorgde toon af waarom zijn kleine broertje huilt. Als we hemzelf vragen wat hij zegt, antwoordt hij: ‘Geen idee, dat zegt de juffrouw ook altijd!’ Hij gebruikt de juiste zin op zijn gevoel, hij vertaalt niet uit het Nederlands wat hij in het Italiaans zou willen zeggen.

Op de middelbare school werd ik naast het leren van ellenlange rijtjes woordjes gebombardeerd met hoogstaande, perfecte grammatica voor de vreemde talen. Dat perfectioneren van de theorie maakte me in de praktijk soms onzeker en gaf me het gevoel dat het nooit goed genoeg was. Waardoor ik op die momenten ervoor koos niets te zeggen in plaats van het zo goed mogelijk te zeggen.

Een nieuwe taal leren in de praktijk, met kinderen als lichtend voorbeeld, gaat nu anders. Terwijl ik mijn woordenschat, mijn uitspraak en mijn grammatica blijf verbeteren in en voor de les, oefen ik in het dagelijks (over)leven: ik haal associaties met andere talen erbij om mijn vraag te kunnen stellen of mijn verhaal te kunnen doen. Toegegeven, ik stuntel, ik stotter, ik hakkel zo nu en dan (vooral na een of meer gebroken nachten), maar dat neem ik samen met de klotsende oksels en blosjes op mijn wangen voor lief. En langzaamaan werk ik me van Peppa Pig-niveau op naar het Peter Pan-niveau (https://www.youtube.com/watch?v=582Sp0GUFWk Le nouve avventure di Peter Pan – episode 1).

Inmiddels een halfjaar verder vertelt onze crècheganger in perfect Italiaans aan de juffrouw dat mama net zo’n jas heeft als zij. De juffrouw is onverholen trots. Ik word Italiaansgewijs door mijn driejarige ingehaald.

Tegenwoordig gaat de babymuppet il piccolino mee naar de vervolgcursus Italiaans. Hij zit bij me op schoot, hij slaapt in zijn wagen en hij ontwapent de medecursisten met zijn big smile en gebrabbel, en zijn getijger door het lokaal. De lerares van de vervolgcursus geniet zichtbaar van haar boyfriend. En als hij te veel praatjes of verdrietjes krijgt, glippen we samen even de les uit.

Italianen om me heen mogen me verbeteren: de huiseigenaresse, de buurvrouw, Italiaanse moeders of Italiaans lerende ladies die ik ontmoet, kortom iedereen nodig ik uit met mijn soms vragende blik om aan te vullen of te verbeteren waar ik twijfel heb over mijn uitspraak of taalgebruik. Het Italiaanse tomatensoepje wordt er steeds lekkerder van.

En als ik er echt niet uit kom met wat ik wil vertellen, zijn er altijd nog de Italiaanse gebaren! 

(https://www.youtube.com/watch?v=Hxu50kiDVGc Learn Italian Hand Gestures with Dolce en Gabbana)